Ο Άγιος Νεκτάριος μιμείται τον Σταυρωμένο Χριστό ως προς τη συγχωρητικότητα.

του Αρχιμανδρίτη π. Ιωαννικίου Γιαννόπουλου για το Orthodoxia.Info

«Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν»

Ο Χριστός υψωμένος στο φοβερό ικρίωμα του Σταυρού, στην κορύφωση της σταυρικής Του θυσίας «υπέρ της του κόσμου ζωής», ενώπιον των δημίων και των κατηγόρων του εκφωνεί λόγο. Λόγο υπεράνω κάθε λογικής και οποιουδήποτε υπολογισμού.

Ο Κυριακός αυτός λόγος αποτελεί αφ ἑνός δείγμα ανεξικακίας και αφ ἑτέρου αίτημα απευθυνόμενο προς τον Πατέρα Του, από τον οποίο παρέχεται «πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον», για την παροχή της συγγνώμης στους βασανιστές του, οι οποίοι και την ύστατη στιγμή στον Γολγοθά, δεν εξαντλούνται να αναπέμπουν ονειδισμούς και μυκτηρισμούς εναντίον Του, και να προσφέρουν όξος και χολή.

Με το λόγο Του ο Κύριος φανερώνει την ατελεύτητη ανεξικακία του προς την ανθρωπότητα, που βάλλει κατά του Υιού του ανθρώπου, η οποία «ουκ οίδε τι ποιεί»· δεν γνωρίζει, δηλαδή, τι πράττει.

Μέσα στην παραφορά του πάθους και της κακίας, τυφλωμένη η ανθρωπότητα δε στέκεται ικανή να «έλθη εις εαυτόν», να συνειδητοποιήση το μέγεθος του σφάλματος, που πραγματοποιεί. Ενός σφάλματος, που αντιμετωπίζεται, αποκλειστικά και μόνο με την αντιπροσφορά της συγχωρητικότητας και της ανεξικακίας του Θεανθρώπου.

Ο Άγιος Νεκτάριος φίλος των δύο αυτών αρετών προσδιορίζει, για μεν την συγχωρητικότητα, ότι «είναι αρετή χριστιανική μεγάλης ηθικής αξίας, διότι πηγάζει από την αγάπη προς τον Θεό και από την αγάπη προς τον πλησίον και δηλώνει την λήθη των αδικημάτων και την άφεση των αμαρτημάτων των άλλων για την αγάπη του Θεού».

Αντίστοιχα για την ανεξικακία αναγράφει πως, «είναι ανοχή των κακών και λήθη αυτών εξ αιτίας της αγάπης του πλησίον. Ο ανεξίκακος είναι τύπος του Χριστού. Παράδειγμα –συνεχίζει- ανεξικακίας είναι ο Σωτήρ και οι μαθητές Του, οι οποίοι σταυρούμενοι και θανατούμενοι ηύχοντο υπέρ των δημίων αυτών».

Η συγχωρητικότητα είναι η μητέρα της ανεξικακίας, αλλά και με την διάθεση της συγχωρητικότητας φανερώνεται η ανεξικακία.

Έχω την εντύπωση, ότι ο λόγος περί συγχωρητικότητας και ανεξικακίας είναι ο αρμοδιώτερος λόγος για την πανήγυρη της ανακομιδής των ιερών λειψάνων του θαυματοβρύτου και Χαριτοβρύτου αγίου Νεκταρίου στις 3 του Σεπτέμβρη, τώρα που μπήκαμε εκκλησιαστικά στην καινούργια ιεραποστολική χρονιά. Κι αυτό από τη μία πλευρά, διότι ο Άγιος Νεκτάριος υπήρξε όντως μιμητής του Κυρίου στην πορεία του προς τον Σταυρικό Γολγοθά κι όπως ακριβώς έκανε ο Χριστός αντιπρόσφερε στους διώκτες του την μακαρία αρετή της συγχωρητικότητας και την τρισολβία ανεξικακία. Από την άλλη πλευρά οι δυο αυτές αρετές έχουν την δυνατότητα να οριοθετήσουν και να κατευθύνουν την πορεία μας μέσα στο καινούργιο ιεραποστολικό έτος. Δεδομένου μάλιστα ότι και το ευαγγελικό ανάγνωσμα της πρώτης Κυριακής του Σεπτέμβρη (ια΄ Ματθαίου) αναφέρεται σε αυτή την αρετή.

Ο άγιός μας, σαν ολόφωτος αστέρας του «νοητού στερεώματος» μέσα από τις κατά καιρούς δοκιμασίες, που υπέμεινε από τους συνανθρώπους του -ανθρώπους της σύγχρονης εποχής μας- διέλαμψε και εφώτισε την κοινωνία μας.

Ας θυμηθούμε επιγραμματικώς ορισμένα περιστατικά του βίου του:

Πρώτον:
Διώκεται κατόπιν συκοφαντιών από το τότε περιβάλλον του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Εκδιώκεται και φεύγει από την Αίγυπτο άνευ απολογίας και έρχεται στην Αθήνα. Τον Μάϊο του 1910 -αρκετά χρόνια αργότερα- τον επισκέφθηκε στην Αίγινα κάποιος ιερέας από εκείνους, που προηγουμένως, τον είχαν κατηγορήσει, ψευδώς. Ο άγιος γεμάτος συγχωρητικότητα και ανεξικακία τον δέχθηκε με αγάπη, τον φιλοξένησε και λειτούργησε μαζί του. Όπως μας αναφέρουν οι συγγραφείς του βίου του: «ο Πενταπόλεως Νεκτάριος συγχωρούσε χωρίς ακόμα και να του το ζητούν οι «πταίσαντες»».

Δεύτερον:
Το 1891 διορίσθηκε ιεροκήρυκας στην Εύβοια. Στην αρχή της διακονίας του στην Χαλκίδα αντιμετώπισε σοβαρότατα προβλήματα, τα οποία προκάλεσαν οι εχθροί του από την Αλεξάνδρεια, διαδίδοντας συκοφαντίες και υπονοούμενα εναντίον του. Στην αρχή του κηρυκτικού του έργου οι κάτοικοι, οι πιστοί δεν προσήλθαν στην Θεία Λειτουργία, παρά το ότι φημίζονταν για φιλακόλουθοι και θρησκευτικοί. Όταν ανέβηκε στο δεσποτικό για να κηρύξει τον λόγο του Θεού
παραβρέθηκαν κάμποσοι, στα πρόσωπα των οποίων διαγραφόταν η αδιαφορία και ο χλευασμός. Θόρυβος από αποδοκιμασίες αντηχούσε τριγύρω. Ψίθυροι, μειδιάματα και φωνές. Κάποιοι τον αποκαλούσαν δίβουλο, κάποιοι άλλοι φαρισαίο… Ο άγιος στεκόταν όρθιος ενώπιον του αγίου θυσιαστηρίου, έκανε το σημείο του Σταυρού και είπε ενδόμυχα: «Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν».

Και τρίτον:
Το τελευταίο περιστατικό, που θα αναφέρουμε διαδραματίστηκε κατά το 1919 στην Αίγινα. Είναι το περιστατικό της «Κερούς». Μιας γυναικός, η οποία κατασυκοφάντησε τον αθλητή της αρετής, τον ανεξίκακο και αγνό άγιο Πενταπόλεως. Όσα δεν ολοκλήρωσαν οι προηγούμενοι διώκτες του, το ολοκλήρωσε η εμπαθής και πωρωμένη ψυχή της ταλαιπώρου αυτής γυναικός. Έφθασε να τον καταγγείλη για μη ηθική ζωή στον εισαγγελέα του Πειραιώς. Ο δικαστής χωρίς να καλοεξετάση την περίπτωση και χωρίς να σεβασθή το επισκοπικό του αξίωμα, –παρασυρόμενος από τις ιδεολογικές του αποκλίσεις και την εμπάθειά του κατά της Εκκλησίας- συμπεριφέρθηκε με πρωτοφανή βαναυσότητα, με απειλές, με ύβρεις και χειρονομίες προς τον επίσκοπο Πενταπόλεως. Ο άγιος ατάραχος και γεμάτος ψυχική ηρεμία, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι παλαιότερες μοναχές, έβλεπε τον δικαστή να ανεβαίνει προς το μοναστήρι, κι ενώ γνώριζε ποιός ήταν, βγήκε έξω στην πόρτα του κελιού του για να τον προϋπαντήσει και από εκεί τον ευλογούσε. Υπήκουε κι εδώ στον ανεξίκακο λόγο του Κυρίου: «αγαπάτε τους εχθρούς σας, ευλογείτε αυτούς, που σας καταρώνται».

Οι μοναχές μην μπορώντας να βαστάσουν το βάρος των ύβρεων του δικαστού, κλαίγοντας, έλεγαν: «Σεβασμιώτατε, απαντήστε στον υβριστήν…». Αλλά εκείνος «ουκ απεκρίθη αυτώ προς ουδέ εν ρήμα». Έπινε το πικρό ποτήριο, γευόταν την χολή και το όξος, αλλά είχε, διαρκώς, το βλέμμα εστραμμένο υψηλά προς τον Ουρανό, σαν να αναφωνούσε: «Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν».

Η συγχωρητικότητα και η ανεξικακία είναι «ξένα» και «παράδοξα» βιώματα για την εποχή μας. Την εποχή, που ο ένας θέλει να βάλη τον άλλο στην θέση του, όπου οι πιο πολλοί δεν έχουν καν διάθεση να υπομείνουν την αδικία και την συκοφαντία.

Ο λόγος του Κυρίου στον Σταυρό είναι λόγος, που δεν μπορεί να συμπορευθή με την ανθρώπινη λογική. Είναι λόγος σταυρικός, «τοις απολυμένοις μεν μωρία, τοις δε σωζομένοις δύναμις Θεού». Είναι όντως, λόγος ξένος και παράδοξος στην πορεία της ανθρωπίνης ιστορίας. Αλλά είναι και λόγος υψηλός και ασύλληπτος για τον νου των ορθολογιστών φιλοσόφων.

Τούτος ο λόγος, εάν εκφωνηθή στον άμβωνα της σημερινής κοινωνίας θα φανή αδύνατος και ανεφάρμοστος και για πολλούς ίσως και ανόητος, χωρίς ουσία και δύναμη.

Ο λόγος αυτός αναδεικνύει την ευγένεια και την ανδρεία της συγχωρητικότητος και της ανεξικακίας, ως προμετωπίδων κατά της αδικίας. Διότι, πράγματι εκεί, που κανείς βλέπει όλα να είναι εναντίον του κι ενώ βρίσκεται στο αποκορύφωμα της σταυρικής του πορείας, τότε αναδύεται ως ανδρεία και ως γενναιοψυχία και ως δύναμη το να μπορεί να τα αντιμετωπίζει με την συγνώμη, την αταραξία της ψυχής, με την ανεξικακία. Τι διδάσκει ο συγκεκριμένος λόγος του Χριστού; Τι άλλο από την πορεία προς την ανάσταση και την απολύτρωση, δια της συγχωρητικότητος και της ανεξικακίας.

Δικαίως, ο απόστολος των εθνών Παύλος, γράφει: «δεν γνωρίζετε, ότι οι άγιοι θα κρίνουν τον κόσμο;». Οι άγιοι κρίνουν τον κόσμο και με την ζωή τους αποδεικνύουν αληθινά και εφαρμόσιμα όλα τα λόγια του Κυρίου. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση του αγίου Νεκταρίου, γίνεται πασιφανές, ότι η συγχωρητικότητα και η ανεξικακία στις οποίες μας προτρέπει ο Κύριος, μπορούν να εφαρμοστούν και από τον σύγχρονο άνθρωπο της εποχής μας, διότι ο άγιος έζησε στους χρόνους μας κι εβίωσε την αδικία και την περιφρόνηση της απαρακλήτου συγχρόνου εποχής. Βγήκε, όμως, μέσα από όλες τις καταστάσεις αυτές καθαρός και αλώβητος, ως «χρυσός εν χωνευτηρίω».

Η συγχωρητικότητα και η ανεξικακία μπορούν να εφαρμοσθούν από τον καθένα από εμάς τους χριστιανούς. Οι δύο αυτές αρετές είναι ασφαλείς προϋποθέσεις καλής και ειρηνικής συμβιώσεως μεταξύ των συζύγων. Με την συγχωρητικότητα και την ανεξικακία μπορούν να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες στον χαρακτήρα, οι αδυναμίες του άλλου, οι διαφορές τόσο ανάμεσα στους συζύγους, όσο και μεταξύ των συγγενών. Με αυτές μπορεί να ξεκινήσει η άριστη συνεργασία, να καταξιωθεί η άρτια συναδελφικότητα, να περατωθεί η εργασιακή σχέση.

Ο αγωνιζόμενος να αποκτήσει συγχωρητικότητα και ανεξικακία γίνεται συναγωνιστής και μιμητής του Αγίου Νεκταρίου. Γίνεται μιμητής του ιδίου του Θεανθρώπου Χριστού.

Νομίζω, ότι η μοναδική και ουσιαστική απάντηση στην γεμάτη πάθη και αδικίες κοινωνία της τεχνολογικής προόδου, της πολιτιστικής εξέλιξης, αλλά και της οικονομικής κρίσεως είναι ο λόγος του Κυρίου στον Σταυρό: «Πάτερ άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσιν».

Αυτήν την απάντηση έδωσε ο εορταζόμενος Άγιος Νεκτάριος, ο θαυματουργός και σταυρικός επίσκοπος Πενταπόλεως.

Ευχόμαστε δια των πρεσβειών του, ο καθένας μας, την απάντηση αυτή να την κάνη και προσωπικό του βίωμα. Αμήν.

http://orthodoxia.info/news/%ce%bf-%ce%ac%ce%b3%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%bd%ce%b5%ce%ba%cf%84%ce%ac%cf%81%ce%b9%ce%bf%cf%82-%ce%bc%ce%b9%ce%bc%ce%b5%ce%af%cf%84%ce%b1%ce%b9-%cf%84%ce%bf%ce%bd-%cf%83%cf%84%ce%b1%cf%85%cf%81%cf%89/